Cellist Anner Bijlsma (1934 - 2019)

Het is nooit veel geworden met mijn cellospel, maar toen ik er als jongen nog van droomde ooit de cellosuites van Bach te spelen, was Anner Bijlsma mijn lichtende voorbeeld. Nu is hij dood. Wat blijft, is de herinnering aan een geweldige cellist, wiens spel me nog steeds ontroert.

Hier de cellosuite nr. 1 van J.S. Bach, gespeeld door Anner Bijlsma:

Een In Memoriam in Trouw

Peter de Grote Festival

Oude muziek in de Magnuskerk, Bellingwolde

Gisteren in het kader van het Peter de Grote Festival een prachtig concert bijgewoond in de Magnuskerk te Bellingwolde. Uitgevoerd werden werken van Georg Muffat (1653-1704), Antonio Bertali (1605-1669) en de door mij vooral zeer bewonderde Heinrich Ignaz Franz Biber (1644-1704). Klik hier voor het programma en de musici. 

Muziek voor kerk en kroeg. Het swingde bij tijd en wijle dan ook de pan uit! Een sprankelende uitvoering door bevlogen musici. 

Het ensemble onder leiding van Johan Hofmann (clavecimbel). Hier een kort fragment.

Toch hoop ik ook nog eens een uitvoering bij te wonen van Bibers Passacaglia voor vioolsolo. Luister maar naar een hemelse uitvoering door Elicia Silverstein:

De Rosenkranz Sonate nr. 1 van Biber is trouwens ook wonderschoon. Hier gespeeld door Liza Ferschtman, viool en Mahan Esfahani, cembalo:  

Klik hier voor informatie over het Peter de Grote Festival.

Zomernummer Terra Westerwolda verschenen

Groot interview

Geert Schreuder 50 jaar kunstschilder

De leden van de HVW ontvangen een dezer dagen per post het nieuwe nummer van Terra Westerwolda. Binnenkort is het ook weer te koop bij verschillende (boek)winkels in de regio, bij Bruna Nieborg in Winschoten en boekhandel Godert Walter in Groningen.

Geert Schreuder 

In deze editie een groot interview met onze eigen illustrator, Geert Schreuder. Hij werd begin dit jaar 70 en is 50 jaar professioneel kunstschilder. Met Hans ter Heijden sprak hij over zijn leven en werk. Over het landschap dat hem inspireert, over fijnschilderen en lossere toetsen. Ook de ontwikkeling van het kunstleven in Oost-Groningen, waarin boer Albert Waalkens een belangrijke rol speelde, komt aan de orde.

Jubileumeditie van Herfsttij der Middeleeuwen

Geschonden wereld

Het beroemde boek Herfsttij der Middeleeuwen bestaat dit jaar 100 jaar. Tjarko van Dijk zocht uit of schrijver Johan Huizinga, immers door en door Groninger, misschien ook over Westerwolde - waar hij graag lange wandelingen maakte - heeft gepubliceerd. Dat bleek het geval. Enkele jaren voor zijn dood schreef hij Geschonden wereld. Hij heeft het hierin ook over Westerwolde en waarschuwt voor ‘cultuurvernietiging’ door menselijk ingrijpen in de schoonheid van het landschap. In Groningen ook nu weer een actueel thema.

Kloosters in Ter Apel

Verder in dit nummer een artikel van Geert Volders over 400 jaar Stadsbezit Westerwolde, dit keer een speelse rubriek Sprekend Object van Obby Veenstra en een boeiend artikel van Elly Engelkes over het eerste gemeentehuis van Vlagtwedde dat in de boerderij annex herberg van de burgemeester was gevestigd. Erik Wubs dook in het kloosterleven en schreef over het vrouwenklooster St. Lucia en over het klooster van de kruisbroeders. Beide in Ter Apel.

Urnenveldencultuur

De voormalige gereformeerde kerk Rehoboth in
Bellingwolde dreigt gesloopt te worden. 
Foto: gereformeerdekerken.info.

Sandra de Regt ging heel ver terug in de tijd en legt uit wat de urnenveldencultuur voor Westerwolde betekende en Peter Lourens vertelt in een interview wat re-enactment bij de Vereniging Krijgshistorie Vesting Bourtange nu eigenlijk inhoudt. 

Red Rehoboth!
Sanne Meijer schrijft in haar column over de kruidenierszaak van de familie From in Ter Apel. In Siste Viator roept Hans ter Heijden op het kerkje Rehoboth in Bellingwolde voor de sloop te behoeden. 
Verder zijn er de vaste rubrieken Nieuws van de HVW, Het portret van… en Historische Actualiteiten.

_____________________________

Lidmaatschap
Leden van de Historische Vereniging Westerwolde ontvangen het blad automatisch; de kosten voor het lidmaatschap bedragen slechts € 25,00 per jaar. Ook lid-abonnee worden? Klik dan hier. Het blad is voor € 4,95 ook te koop bij diverse winkels in de regio (de verkoopadressen treft u aan op deze site). Het verschijnt drie keer per jaar. Het volgende (winter)nummer komt in november 2019 uit.

Reacties

Voor reacties en/of ideeën voor artikelen kunt u contact opnemen met Hans ter Heijden, telefoon: 0599 313 811 / 06 51 05 65 65; e-mail: ter.heijden.hans@gmail.com

'En aan je voeten gaat het water'

Artphy Poëziedag: Uniek voor Westerwolde

Afgaande op de positieve reacties van het enthousiaste publiek kunnen we terugkijken op een geslaagde Poëziedag. Deze vond op zondag 7 juli jl. - in het kader van de expositie 'Preview beek in beeld' - voor de eerste keer plaats. 's Morgens in het Theater van de Natuur in Sellingen, 's middags in de 'blauwe kathedraal' van Artphy in Wessinghuizen. 

Artphy in Wessinghuizen. Foto: Artphy.
www.artphy.nl

In alle bescheidenheid: voor Westerwolde was dit een unieke gebeurtenis. Voor zover mij bekend was hier nooit eerder zo'n keur aan literair talent op één dag verzameld.
Bij het samenstellen van het programma heb ik geprobeerd min of meer traditionele poëzie af te wisselen met wat meer experimentele en vernieuwende dichtkunst en gesproken woord met gezongen teksten. In het Nederlands én het Gronings! Met gevestigde namen, aanstormend jong talent, creatieve scholieren en muzikale verrassingen. Gelukkig werd het erg gewaardeerd. Alle lof voor Artphy die deze dag mogelijk maakte!

Beek

Je staat ergens, aan de oever van een beek,
om je heen een paradijselijk dal,
wallen met kleine eiken, uitbundig bloeiend gras,
en aan je voeten gaat het water,
oud, heel stil water – zo langzaam, 
het is alsof het aarzelt, niet wil
dat het voorbij gaat.

Rutger Kopland (uit: Over het verlangen naar een sigaret, Amsterdam 2001)

Opening van de happening in het Theater van de Natuur

Eerbetoon

De Poëziedag in het kader van beek in beeld moest - vonden we - een postuum eerbetoon zijn aan Rutger Kopland, dichter van het beekdallandschap bij uitstek. De titel van deze dag én van de dichtbundel die we aan het eind presenteerden, was dan ook ontleend aan zijn gedicht 'Beek'. De bundel werd met de hand gezet en gedrukt door Dick Ronner van Triona Pers in Houwerzijl. Gitarist-zanger Mark Schimmel zette het gedicht op muziek en zong het in het Theater van de Natuur en bij Artphy. Ingetogen, subtiel begeleid op zijn gitaar. Je hoorde het kabbelende water van de Ruiten Aa... 

Titelpagina van de bundel 'En aan je voeten gaat het water'  In deze bundel
staan speciaal voor deze gelegenheid geschreven/gekozen verzen van
de dichters en zangers die tijdens de Poëziedag optraden (eigen foto).

Theater van de Natuur

Leerlingen van RSG Ter Apel geven een performance op de dichterstrap
in het Theater van de Natuur in Sellingen. Foto: Cor Bouw.

Een maatschappijkritisch werkstuk van een van de leerlingen van
Ubbo Emmius Stadskanaal. 

Jean Pierre Rawie

K. Schippers

's Morgens traden de bekende dichters Jean Pierre Rawie en K. Schippers op in het onvolprezen Theater van de Natuur, de schepping van kunstenaar Adriaan Nette. Net als van Rutger Kopland zijn verzen van Rawie en Schippers in de treden van de 'dichterstrap' gebeiteld.

Hun optredens werden afgewisseld door performances van leerlingen uit klas 5-vwo van Ubbo Emmius Stadskanaal en RSG Ter Apel. Deze hadden deelgenomen aan het project De Kunst Van Natuurlijk Beleven en presenteerden met terechte trots de eindresultaten in beeld en tekst. Chapeau! 

Artphy
Over belangstelling hadden we zowel 's morgens als 's middags niet te klagen. Er waren natuurlijk Groningers en Drenten, maar verrassend en hartverwarmend vond ik dat er ook oude bekenden uit verder gelegen oorden als Tiel en Wijk bij Duurstede acte de présence gaven! 

's Middags droegen Rawie en Schippers nogmaals voor, met name ook de speciaal voor deze gelegenheid geschreven/uitgekozen verzen. Vooral 'Beek op de vlucht' van Schippers raakte mij. Jean Pierre Rawie, die opbiechtte eigenlijk 'niks' met het landschap te hebben, las het niet eerder gepubliceerde en speciaal voor de dichtbundel geselecteerde sonnet 'Uitzicht' voor. De vooruitzichten voor het landschap zijn hierin somber. Het eindigt zo: En dit? Nog even, dan wordt ook dit land, / als alles wat volmaakt was in mijn ogen, / in nevel en in duisternis gehuld.

Hier kondig ik Mark Schimmel aan die 'Beek' gaat zingen.

Mark Schimmel: 'En aan je voeten gaat het water'. Foto: Hans Banus.

Er waren ook optredens van de altijd met flair voordragende Blijhamster dichter Willem Jan van Wijk en Mark Schimmel die o.a. het ontroerende 'Schrijvenderwijs' van Guillaume van der Graft zong en een eigen bewerking van barokmuziek van Rameau op gitaar vertolkte. Fieke Gosselaar (in het Gronings en Nederlands) sleurde ons op haar geheel eigen, onbevangen wijze literair mee door het Groninger landschap.

Willem Jan van Wijk: 'ik ben een aal de glippende / bij nacht en ja een droge drinker'
Foto: Hans Banus.

Op de voorste rij onder meer Jean Pierre Rawie en K. Schippers.

Een aandachtig publiek. Foto: Anton Scheepstra.

Fieke Gosselaar leest voor uit o.a. 'Het land houdt van stilte'. Foto: Hans Banus.

En dan had je natuurlijk de experimentele, veel gelauwerde dichter Tonnus Oosterhoff, net als K. Schippers winnaar van de prestigieuze P.C. Hooftprijs. Vooral het gedicht 'dat is waar daar stond een appelboom' met de knap en mooi door Mark Schimmel op gitaar gespeelde Inventio in C-Moll van J.S. Bach, maakte diepe indruk. Maar ook was er een wereldpremière: een gedicht met muziek - Mikrokosmos - van Benjamin Britten. En natuurlijk ook een van zijn bewegende gedichten, geprojecteerd in het verduisterde atelier van Artphy: 'Slaaplied'. Daarbij ook weer muziek van Bach, op piano onnavolgbaar vertolkt door Glenn Gould. Toen kon de dag voor mij helemaal niet meer stuk. (Voor meer bewegende gedichten van Tonnus Oosterhoff klik hier.)

Tonnus Oosterhoff leest het gedicht 'dat is waar daar stond een appelboom' voor;
aansluitend speelt Mark Schimmel een Inventio van Bach. Foto: Hans Banus.

Het bewegende gedicht 'Slaaplied' van Tonnus Oosterhoff wordt in het atelier 
geprojecteerd. Muziek: J.S. Bach, gespeeld door Glenn Gould op piano.
 Foto: Hans Banus.

Lilian Zielstra, de jonge 'prinses der dichters', tot voor kort Stadsdichter van Groningen schreef speciaal voor deze dag 'Hoe oud de ruigte'. De slotregels: het water sijpelt in mijn schoenen / de wind, ruisend door de bladeren / is een stem die vertelt hoe jong we zijn / hoe oud de ruigte. Ook droeg ze natuurlijk voor uit haar onlangs verschenen debuutbundel  Ik zag een man met een bos bloemen naar de Nieuwstad gaan. Deze werd goed ontvangen en kreeg een eervolle vermelding in het juryrapport van de C. Buddingh'-prijs. Haar voordracht was indringend en overtuigend. 

Lilian Zielstra leest voor uit haar bundel 'Ik zag een man met een
bos bloemen naar de Nieuwstad gaan'. Foto: Hans Banus.

De in het Gronings zingende Marlene Bakker, begeleid door Bernard Gepken op gitaar, sloot de literair-muzikale salon af met onder meer het mooie lied 'Waarkhanden'. Haar debuutalbum Raif werd alom geprezen en Frits Spits zei er in zijn radioprogramma ‘De Taalstaat’ over “Wat mij betreft het beste album van 2018”.  Kortom, een waardig, muzikaal slot van een dag vol poëzie.

Marlene Bakker en Bernard Gepken. Foto: Hans Banus.

Publiek. Foto: Hans Banus.

Dichtbundel
Hierna werd nog de dichtbundel En aan je voeten gaat het water gepresenteerd. Ik reikte het eerste exemplaar uit aan Adriaan Nette, als dank voor zijn Theater van de Natuur dat de aanzet gaf tot allerlei culturele projecten, waar ik als docent Nederlands en creatief schrijven op de RSG Ter Apel samen met hem aan meewerkte. Adriaan inspireerde mij ook om deze dag te organiseren. Als dank voor het samenstellen van het programma van deze dag kreeg ik van hem de eerste verhalenbundel van Tonnus Oosterhoff: Vogelzaken. "Ik weet dat je dit boek van Oosterhoff nog niet hebt", zei hij. Inderdaad, deze ontbrak nog in mijn verzameling. Ik ben er erg blij mee!

Adriaan Nette ontvangt van mij het eerste exemplaar van de dichtbundel
'En aan je voeten gaat het water'. Foto: Hans Banus.

Jan Willem Kok van Artphy reikt de bundels uit aan de dichters en zangers.
Hier aan Tonnus Oosterhoff, achter hem Fieke Gosselaar. Foto: Hans Banus.

Schouderklopje van Jan Willem. Foto: Hans Banus.

Het was een dag vol verrassingen, maar dat ik ter plekke ook nog - als opvolger van Adriaan Nette - tot 'directeur' van het Theater van de Natuur werd benoemd, sloeg wel alles! Adriaan, dit schept verwachtingen. Ik zal er alles aan doen deze waar te maken. Con amore!

Tenzij anders vermeld zijn de foto's gemaakt door Martin Slagter en Marjan Hengeveld.

 Hieronder nog enkele werkstukken van leerlingen van 

Ubbo Emmius Stadskanaal die bij het Theater van de 

Natuur werden tentoongesteld. Foto's: Cor Bouw

En een kort gedicht van leerlingen van RSG Ter Apel op het pad:

'Het is of de natuur wacht op het werk van 

onze handen om geheel compleet te zijn'

Dom. Hans van der Laan

Theater van de Natuur aan de Dennenweg in Sellingen.
Foto's: Herman Janssen.

Kijk en luister naar de dichters

bij de onthulling van hun verzen 

op de dichterstrap:

THEATER VAN DE NATUUR