In memoriam Henk Lagerweij (1934 - 2017)

Leraar, cabaretier, liedjeszanger


Henk Lagerweij achter de vleugel in zijn
woning in Haren (januari 2017)
Foto: Herman Janssen

Op 2 oktober jl. is Henk Lagerweij onverwacht overleden. Hij was van 1963 tot 1975 en van 1980 tot 1990 docent Nederlands op de RSG Ter Apel en dus een van mijn voorgangers. Een illustere voorganger, die bijvoorbeeld gedichten van J.C. Bloem in de klas zong, zichzelf begeleidend op gitaar. 'Poëzie hardop' avant la lettre. Ook regisseerde hij revues en cabaretvoorstellingen waaraan zowel leerlingen als leraren meededen. Van 1975 tot 1980 was Lagerweij docent aan de lerarenopleiding Ubbo Emmius in de Stad. 

Cabaret

Bovendien was hij in Stad en Ommeland bekend als cabaretier en liedjeszanger. In ieder geval veel Groningers kennen nog liedjes van hem als 'De Waddenzee', 'Het kerkje van Oterdum' en 'Westerwolde, land van wilde hartstocht'. Lichte verzen, maar met een kritische ondertoon.

Ook trad Henk Lagerweij op bij de RONO (voorloper van RTV Noord) en de NCRV. Hij werd vaak op piano begeleid door zijn oud-leerling wijlen Martin van Dijk, o.a. in het VARA-radioprogramma 'In de Rooie Haan'. In de stad Groningen waren onder meer zijn nieuwjaarsconferences in de Stadsschouwburg spraakmakend.

'Een valies met droomen'

Nieuwjaarsconference in de Stadsschouwburg (jaren 70).
Persfotobureau D. van der Veen, coll. DvhN/Groninger Archieven

Na de plotselinge dood van zijn vrouw Zwanet Lagerweij-Battjes in 1987 trad hij nauwelijks meer op. Zij was ook jarenlang docent Nederlands op de RSG Ter Apel en schrijfster van prachtige Groningstalige liedjes als 'Haarfstdroaden' (die ze ook wel zelf zong) en zijn steun en toeverlaat, vooral bij zijn theaterwerk. De laatste jaren leidde Henk Lagerweij een teruggetrokken bestaan in Haren. Vaak reisde hij per trein naar Utrecht, waar hij aan de Jan van Nassaukweekschool studeerde en naar zijn geboorteplaats Zeist. Hij wandelde daar dan wat rond om daarna weer naar het Noorden terug te reizen. Zijn motto was: 'Bestijg den trein nooit zonder Uw valies met droomen', de eerste regel van het gedicht 'Bericht aan de reizigers' van de Vlaamse dichter Jan van Nijlen.

Passie voor taal
Voor het historische tijdschrift 'Terra Westerwolda' interviewde ik begin dit jaar deze bijzonder aimabele en bescheiden 'letterheer'. Ik kende Henk Lagerweij eigenlijk alleen van naam, maar toen ik hem eenmaal had opgespoord en we samen enkele middagen aan de praat raakten, bleken we elkaar wel degelijk te kennen, of beter te hérkennen in de herinneringen en passies die we deelden: de Jan van Nassaukweekschool die we allebei bezochten, de leraren, die hij daar als jonge broekjes, ik als ouwe rotten had gehad, Utrecht met z'n ouwe grachie, het Vreeburg en Wijk C, die eindeloze studie MO Nederlands, onze liefde voor de eilanden, de Waddenzee, treinreizen, de muziek, maar vooral onze passie voor taal, dat wonder, dat instrument met onuitputtelijk veel mogelijkheden.

Ik ben erg dankbaar dat ik Henk heb leren kennen. Het komt niet zo vaak voor dat je iemand ontmoet met wie je zo je passies kunt delen, dat het lijkt of je elkaar al jaren kent. Wonderlijk. Waarachtig. Waardevol.

Op 7 oktober is in het eeuwenoude kerkje van Sellingen door familie en vrienden op waardige wijze afscheid van Henk Lagerweij genomen. Daarna is hij - naast zijn vrouw Zwanet - begraven op het kerkhof aldaar. In zijn geliefde Westerwolde.





De cd met liedjes van Henk Lagerweij (2005):
De Waddenzee
Het kerkje van Oterdum
Hendrik Pothof
't Kolle Gat
Westerwolde, land van wilde hartstocht
Winkelweek in Tange Alteveer
Haarfstdroaden
Goldjebloumen
Achterkamer
Voarrekreoatsie
Groningen
A magic land

Het voorjaarsnummer van Terra Westerwolda
 (maart 2017) met het interview met
Henk Lagerweij. Zie ook:
 Historische Vereniging Westerwolde.







'Haarfstdroaden' werd geschreven door Zwanet Lagerweij-Battjes. Zoon Freek zette het
op muziek en Henk Lagerweij zong het regelmatig. Het is een ontroerend mooi lied dat
ook bij het afscheid van Henk in het kerkje van Sellingen ten gehore werd gebracht.

Wiebe Klijnstra maakte voor Radio Noord een aantal jaren geleden een klankbeeld over Henk Lagerweij: Muziekspecial Henk Lagerweij. Een mooi interview, afgewisseld met opnamen van liedjes en conferences uit cabaretprogramma's van Henk door de jaren heen.