Tussen de rails (3)

DOLEN EN DROMEN

Ida Gerhardt

‘Bestijg den trein nooit zonder uw valies met droomen’, schreef de Vlaamse dichter Jan van Nijlen ooit in zijn ‘Bericht aan de reiziger’. Het is het motto van oud-leraar Nederlands en -cabaretier Henk Lagerweij en sinds hij me hier deelgenoot van maakte, ook het mijne.

Net als Henk reis ik veel per trein. Gisteren bezocht ik mijn vader (97) in het verpleeghuis in Ede. Hij herkende me niet en communicatie was nauwelijks mogelijk. Zwijgend dronken we samen koffie op een schaduwrijke plek in de tuin. Pa dommelde steeds in. Droomde hij nu over vroeger? Over de wetten en praktische bezwaren die tussen droom en daad in de weg stonden? Of misschien wel staan? Of berust hij in zijn lot en wacht hij geduldig en machteloos op het einde? Je weet het niet. Alleen bij het afscheid was de oud-spoorman er weer even: “O, je stapt weer op de trein?”

Ik stapte weer op de trein en maakte op de terugreis naar het Noorden een tussenstop in Zutphen. Hier bezocht ik Dineke, die pas verhuisd was in de Torenstad. Gelukkig was hier geen gebrek aan communicatie! Bovendien ontstond er een heuse mini-reünie toen nog enkele bekenden uit mijn Zutphense jaren binnenvielen: Anneke en Irene! Het was decennia geleden dat ik hen had ontmoet. Het was een mooi en vrolijk weerzien. Herinneringen vlogen over en weer door de fraaie kamer en suite. En ja, we bleken als jonge pensionado’s allemaal nog dromen te hebben. Plannen genoeg voor de toekomst.

 

Ida Gerhardt in de kloostertuin te Zutphen

Op de terugweg naar het station dwaalde ik nog even door het prachtige Zutphen. De Jacob Damsingel, de Rozenhoflaan waar Paul Rodenko woonde, de kloostertuin. Ook dichter J.C. Bloem vertoefde in deze Hanzestad en in het wat verderop liggende Achterhoekse gehucht Exel onstonden de boeiende brievenboeken van Jeroen Brouwers. Maar je kwam hem ook tegen in de kroeg -  De Korenbeurs (‘Platter’) - aan de Zaadmarkt. Dat gold zeker niet voor dichteres Ida Gerhardt, die in het naburige Eefde bijna als een kluizenaar leefde. Van haar is het verhalende gedicht ‘Dolen en dromen’ waarin Zutphen een belangrijke rol speelt.

Thuisgekomen zocht ik het op. Het fraai vormgegeven en gedrukte boekje is in 1980 uitgegeven door Atheneum - Polak & Van Gennep i.s.m. A.P. ten Bosch, uitgever in Zutphen. Hier kan geen e-reader tegen op!

Een fragment uit het gedicht 'Dolen en dromen'. Voor een tegenstem
(de gecursiveerde tekst) maakte Gerhardt gebruik van verzen van Gerrit Achterberg.
 

Straks maak ik een wandeling met mijn hond Dora door het mooie, verstilde Westerwoldse landschap. Dolend en dromend.

Hans ter Heijden