György Konrád (1933 - 2019): Zelfs in zwartste tijden trouw aan Hongarije

György Konrád

Nauwgezet en wanhopig
Met mij zaten in 1989 velen aan de buis gekluisterd als er weer een aflevering van de vierdelige VPRO-serie 'Nauwgezet en wanhopig' werd uitgezonden. Wim Kayzer bracht aan de hand van de levensloop van vier schrijvers en denkers de menselijke geschiedenis van de twintigste eeuw in beeld. Hij interviewde Gabriel Garcia Marquez, Jorge Semprún, George Steiner en György Konrád. Vooral Konrád maakte een diepe indruk op mij. Dat gold overigens ook voor zijn boeken, die ik daarna ben gaan lezen.

Langzame opmerkingen
Romans als De bezoeker en Tuinfeest, maar ook Langzame opmerkingen in een snelle tijd, een

Van Gennep Amsterdam 1990

bundeling teksten die hij in 1989 voor NRC Handelsblad en De Morgen schreef. Deze vormen een doorlopend commentaar op de omwenteling die zijn land - Hongarije - doormaakte. Op de achterflap lees ik: "Konrád heeft Hongarije nooit willen verlaten, zelfs in de zwartste tijden niet. En wat de opeenvolgende machthebbers ook van hem verlangden, hij bleef wie hij was: integer en individualistisch." Ik voeg eraan toe: én tot het laatst toe zeer kritisch, ook richting Viktor Orbán, de huidige premier, die hij onder meer antisemitisme verweet.

Toen ik in 2011 met dit weblog begon, besloot ik de prachtige titel van deze bundel er boven te zetten. Omdat ik ook de tijd wilde nemen om de haastige wereld om mij heen te becommentariëren, maar vooral als eerbetoon aan deze grote schrijver. Dat is het nu des te meer.

Fragmenten uit een interview (2017) met György 
Konrád over de Tweede Wereldoorlog.

Afgelopen vrijdag overleed György Konrád in zijn woonplaats Budapest. Lees hier een In Memoriam in Trouw. In dezelfde krant schreef Stevo Akkerman een mooie column over Konrád.

Van de schoonheid en de troost
Behalve in 'Nauwgezet en wanhopig', werd Konrád ook door Wim Kayzer geïnterviewd in 'Van de schoonheid en de troost' (VPRO, 2000). Ook een fascinerende tv-serie (van 27 delen), waarin schrijvers, filosofen, wetenschappers, beeldende kunstenaars en musici zich bogen over de vraag: "Vertel me wat dit leven de moeite waard maakt". Met naast Konrád o.a. Rutger Kopland, Karel Appel en Yehudi Menuhin.

(De portretfoto van Konrád staat op de achterflap van de bundel Langzame opmerkingen in een snelle tijd.)