Gestameld liedboek. Moedergetijden

Ik had me hun ouderdom anders voorgesteld. Over een jaar of twintig zouden ze oud zijn, zouden de rollen omgedraaid worden en wij het zijn die voor hen zorgen. Maar ineens staat hij voor de deur, hun ouderdom, en hij wil van geen wijken weten. Ik ruik hem in hun kleren, ze doen geen moeite meer zich dagelijks te verschonen, vrees ik - er zal een helpster moeten komen. Hoe zou hij het ook nog kunnen beredderen? De hele dag loopt ze achter hem aan. Zelfs op het toilet is hij amper nog alleen. Ze klampt zich aan hem vast. Altijd en overal galmt dat ene woord dat haar nog rest: Pa - steeds heser.

Is dit nu het leven, vraag ik me luidop af bij het ontbijt. Ja, dit is het leven, zegt Lieven. En we hebben het einde nog niet gezien.

Dit is niet het enige fragment uit Gestameld liedboek van de Vlaamse schrijver Erwin Mortier, dat me naar de keel grijpt. Het is wel een van die ontluisterende notities uit het boek die de aftakeling, de teloorgang en de totale machteloosheid van een moeder die aan Alzheimer lijdt doodeerlijk, maar daarom ook glashard beschrijft.

Het boek begint ook al niets verhullend:

Mijn moeder heeft me vandaag een stofbeurt gegeven, ze meende dat ik een meubel was. Misschien een ladekast of een oud fornuis. Ze ging met een helgeel doekje over de knopen in mijn hemd, naar mijn hals toe, wimpelde ermee rond mijn oren, stofte mijn kin af. Toen gaf ze een teken dat ik mijn mond moest openen - en propte daar de stoflap in en vergat ons.

Gestameld liedboek bestaat uit observaties, notities en gedichten, geschreven door de zoon van een vroeg dementerende moeder. Het is een ontroerend, maar ook confronterend getijdenboek over een onuitstaanbare ziekte. Maar tevens een literair meesterwerk.

Dat zitten,
dat zitten van haar,

naast me op de bank.

Dat zitten zonder iets,
en die stilte: een leeg
huis in de middag,

de kraan lekt.



Gestameld liedboek. Moedergetijden, door Erwin Mortier
De Bezige Bij, 2011

Klik hier voor de website van Erwin Mortier.
Op de site van Tzum o.a. een interview met Mortier
en een  recensie van Bart Temme.