dinsdag 18 december 2018

Ora et labora

Duurzaam bidden en brouwen in Brabant

Half verscholen achter oude bomen ligt in Berkel-Enschot - tegenwoordig praktisch aan de rand van het uitgedijde Tilburg - sinds eind negentiende eeuw abdij Onze Lieve Vrouw van Koningshoeven. Hier wonen en werken de monniken van de Trappistenorde. Vroeger was spreken bij deze orde verboden en communiceerden ze in gebarentaal. Nu mogen de broeders wel wat tegen elkaar zeggen, al overheerst de stilte. Zingen doen ze allemaal: psalmen. Het afgelopen weekend was ik hier te gast.


Nachtwake
Koningshoeven is een vitaal klooster met zo'n 23 monniken, jong en oud en uit verschillende culturen. Bij de getijden staan ze tegenover elkaar in de kapel en zingen ze in beurtzang met de voorzanger de psalmen. Ik heb niet alle getijdendiensten bijgewoond, maar wel onder meer de metten (nachtwake). Aanvangstijd: 4.15 uur. Slaapdronken liep ik rillend door de lange, schaars verlichte en ijskoude gangen naar waar ik de kapel vermoedde. Een monnik die uit de tegenovergestelde richting kwam, wees mij vriendelijk doch resoluut terug. Ik was te ver doorgelopen en uiteindelijk misschien wel in een kloostercel beland. Het thuisfront, maar ook ikzelf was broeder Isaac zeer dankbaar. Want hoe fascinerend ik het allemaal ook vind, van intreden in het klooster kan geen sprake zijn...

Terug van een wandeling verzamelen we bij het poortgebouw.
De nachtwake, die door medereizigers warm werd aanbevolen, viel me wat tegen. De overdenking, nota bene over een tekst van de door mij bewonderde Dietrich Bonhoeffer, was door de slechte geluidsinstallatie niet te volgen, net zo min als de schriftlezing. Wel bijzonder was de langdurige meditatie, waarbij de lichten gedoofd werden en slechts de twee adventskaarsen brandden.
Om 5.30 uur rolde ik weer in mijn bed. Het is lang geleden dat me dit overkwam, maar destijds was dat dan na een nacht doorhalen in de kroeg. Al dan niet met trappistenbier.
Van nachtbraker tot nachtwaker. Wie had dat ooit gedacht?

Rentmeesterschap
De abdij is een imposant gebouw met ranke torens, brede, lange en hoge gangen rond de kloosterhof, een kerk en een kapel, waarin de zeven getijdendiensten worden gehouden: metten, lauden, terts, sext, noon, vesper en completen. Dag in dag uit, nacht in nacht uit. Naast het kloostercomplex ligt de internationaal opererende bierbrouwerij 'La Trappe' waar het echte trappistenbier wordt gebrouwen. Maar de monniken hebben meer bronnen van inkomsten. Zo is er ook een bakkerij, een chocolaterie, een kaasmakerij, een imkerij en wordt er ook jam gemaakt. De producten worden verkocht in de kloosterwinkel, maar ook elders en zelfs via de eigen webshop. Ora et labora, bidden en werken, het is voor de monniken een vanzelfsprekendheid. Daarbij tonen ze zich goede rentmeesters. Duurzaamheid is hier geen loze kreet, maar de praktijk, ook in de bedrijven van de abdij.

Brevieren de monniken zomers
nog in deze fraaie berceau?
De Wandelmaat
Het verblijf in Berkel-Enschot had ik geboekt bij De Wandelmaat, een organisatie die het verblijf in kloosters combineert met wandelen. Het is een formule die me aanspreekt en inmiddels bezocht ik zo al meerdere kloosters in België en Nederland. Er is een gids en de groep bestaat gemiddeld uit zo'n acht à tien personen. De kernwoorden van Stichting Pelgrimsgemeenschap De Wandelmaat zijn: ontmoeten, stilte, onthaasten en verwondering. Vogels van diverse pluimage wandelen met je op. Boeiend.

Universeel soefisme
Het kloosterleven blijft me fascineren, ook al vind ik de leer van de katholieke kerk op veel punten verwerpelijk. Vrijzinnig hervormd opgevoed kan ik sowieso niet uit de voeten met dogma's, ook niet bij andere geloofsrichtingen. Daarom ben ik ook sympathisant van het universeel soefisme dat zoekt naar eenheid in verscheidenheid. Jouw godsdienst is niet de enige die de waarheid in pacht heeft. Het universeel soefisme is dan ook geen godsdienst. Zowel christenen, moslims, hindoes als mensen met andere geloven of overtuigingen kunnen soefist zijn.

Tijdens de wandeling op zondagochtend.
Mystiek
Misschien is mijn fascinatie voor het kloosterleven, contemplatie en mystiek wel mede ontstaan door de literatuur. Marialegenden als Beatrijs, de mystieke verzen van Hadewijch en niet te vergeten de gedichten en het levensverhaal van Suster Bertken hebben me altijd enorm geboeid. Maar het is toch ook een zekere bewondering voor de mannen en vrouwen, al zijn het er over het algemeen steeds minder, die in het huidige tijdsgewricht kiezen voor een leven in dienst van God. Een celibatair leven van soberheid, stilte, meditatie, gebed en regelmaat. Inmiddels heb ik aan heel wat gesprekken met monniken en zusters deelgenomen, maar zij zien dat meestal niet als opgave en stralen vaak daadwerkelijk geluk uit. Jaloersmakend soms. Maar voor mij gewoonweg niet te bevatten.

Ven - in de omgeving van de abdij - bij het ochtendgloren.
Nee, ik heb niet het licht gezien tijdens dit kloosterbezoek. En een mystieke ervaring zat er voor mij ook nu niet in. Toch heeft deze korte retraite me goed gedaan. Hoewel de monniken van abdij Koningshoeven midden in deze wereld staan, hebben ze laten zien dat bezinning, stilte en je niet laten meevoeren door de waan van de dag een mens rijker maken. De wandelingen door de natuur en de ontmoeting met de ander maakten deze kloosterreis compleet.

Op pad met Rekel langs het verstilde Mussel Aa Kanaal bij Harpelsluis.
Dit heb ik vanmorgen tijdens de wandeling met mijn hond Rekel door het stille Oost-Groningse landschap bij mijzelve overdacht. Domweg gelukkig langs het Mussel Aa Kanaal.

De abdij rond 1900. Foto: website abdij Koningshoeven.
Informatie
Klik hier voor nadere informatie over Abdij Koningshoeven.
Het dagblad Trouw wijdde een artikel aan het rentmeesterschap van de abdij.
Op de website van de Koninklijke Bibliotheek is meer te lezen over de Beatrijs en over leven en werk van Hadewijch en Suster Bertken.

maandag 19 november 2018

Wakend over God

Uit Achtzig Choralvorspiele Deutscher Meister des 17. und 18. Jahrhunderts ben ik momenteel  nr. 27 aan het instuderen: 'Es ist das Heil uns kommen her'. 
Volgens mijn orgeldocent is het een van de moeilijkste uit het boek. Dat klopt, maar het is ook een van de allermooiste. Poëtische, meditatieve muziek die me ontroert. Op YouTube vond ik zondagmiddag de volgende uitvoering:



Joost Zwagerman
's Avonds zag ik op tv de aangrijpende documentaire over het leven en de zelfgekozen dood van Joost Zwagerman, respectvol gemaakt door Coen Verbraak. Het is frappant dat het op het eerste gezicht statische filmpje van dat Friese meertje bij de orgeluitvoering, rijmt met de slotbeelden van de documentaire.

Wakend over God heet de laatste, postuum uitgegeven dichtbundel van Joost Zwagerman. De geloofsstrijd van een naamloos blijvend ik wordt hierin beschreven, een ik die soms letterlijk met het Opperwezen in gevecht raakt. Op de achterflap van de bundel lees ik ook nog: Allerlei facetten van een denkbare en navoelbare verhouding met God passeren de revue: verwachting, troost, woede, verbittering, loochening en uiteindelijk berusting.

Van de schoonheid en de troost
Nu weet ik ook waarom dat ontroerende orgelwerk van die onbekende componist me zo raakt: 'Heil' in de titel van dit koraalvoorspel staat voor troost. De troost van schoonheid. Het stuk zou daarom eveneens een passend voorspel zijn bij een voordracht van het ook in de documentaire geciteerde gedicht van Zwagerman:
Lief

Mijn lief, wees alsjeblieft
heel lief voor mij, nu God
mij denkelijk heeft uitgewist.
Mijn lief, blijf alsjeblieft
heel dicht bij mij. Misschien
word ik door God gemist.

Mijn lief, vertrouw ook
nu op mij. Ik ben niet weg,
God ademt mij. Mijn lief,
wees alsjeblieft heel lief
voor mij. Misschien heeft God
Zich in mijn dood vergist.

Joost Zwagerman

Uit: Wakend over God, Amsterdam 2016
Voor de documentaire 'Voor alles bang geweest' klik hier.

donderdag 15 november 2018

Winternummer Terra Westerwolda verschenen

De leden van de Historische Vereniging Westerwolde (HVW) ontvangen een dezer dagen het winternummer van Terra Westerwolda per post. Het blad is binnenkort ook weer verkrijgbaar bij verschillende (boek)winkels in de regio, bij de Bruna in Winschoten en bij boekhandel Godert Walter in Groningen.


Jip en Janneke in Harpel
Voor dit nummer had ik in zijn huidige woonplaats Zwijndrecht een interview met Doede Bruinsma (1926). Hij bracht zijn jeugd door in Harpel en al trok Doede toen hij begin twintig was de wijde wereld in, hij voelt zich nog altijd verbonden met dit dorp. Hij vertrouwde me toe dat hij als kind een ‘Jip-en-Jannekeverhouding’ met zijn buurmeisje Hilvertje had. Kunstschilder Geert Schreuder liet zich door deze ontboezeming inspireren en maakte er een prachtige illustratie bij, die ook de cover siert.

Karl Marx in 1882, een jaar voor zijn
dood. Fotograaf onbekend.
Wikimedia Commons
Karl Marx in Westerwolde
2018 is uitgeroepen tot het Karl Marxjaar. Het is 200 jaar geleden dat deze bewonderde, maar ook verguisde revolutionair werd geboren. Tjarko van Dijk zocht uit of zijn denkbeelden ook doordrongen in Westerwolde en het Oldambt. Mevrouw Bruining-Principaal maakte als achttienjarige angstige uren door tijdens de bevrijding van de Wedderbergen. Haar herinneringen beschrijft ze in een indrukwekkend verhaal. Het voormalige klooster in Ter Apel was in 1835 het reisdoel van schoolmeester Jan Gerrits Rijkens. Erik Wubs wijdt een artikel aan het reisverslag dat Rijkens hierover schreef.

Deftig zwart
Fraaie foto’s van de veelal zwarte damesmode van rond 1900 sieren dit nummer. Ze geven een beeld van de collectie van Museum de Oude Wolden in Bellingwolde. In de literatuurserie de laatste aflevering van mijn vierluik over dichter Kees Stip, die al in 1991 voorzag dat de gaswinning in Groningen veel ellende zou veroorzaken, getuige het volgende vers: 

GRONINGEN STRAKS
Een visioen (ik heb ze vantevoren):  
De gasbel heeft zijn laatste gas verloren. 
Een menigte staat op de Grote Markt 
en staart omlaag naar de Martinitoren.

Omzien
Column: 'Omzien'
Bert Jan Hartman sluit met deel 2 het verhaal over het noodlot van zijn grootvader Lammert Huizing in de Tweede Wereldoorlog af. In deze Terra Westerwolda natuurlijk ook nog de vaste rubrieken, zoals ‘Siste Viator’, deze keer een tot nadenken stemmende column, geschreven door Tjarko van Dijk met als titel: Omzien. En ook Sanne Meijer was weer onderweg. Nu ontdekte ze het Bisschopskerkhof van Jipsinghuizen.
_______________________________

Lidmaatschap
Leden van de Historische Vereniging Westerwolde ontvangen het blad automatisch; de kosten voor het lidmaatschap bedragen slechts € 25,00 per jaar. Ook lid-abonnee worden?
Klik dan hier.
Het blad is voor € 4,95 ook te koop bij diverse winkels in de regio (de verkoopadressen treft u hier aan
). Het verschijnt drie keer per jaar. Het volgende (voorjaars)nummer komt in maart 2019 uit.

Reacties
Voor reacties en/of ideeën voor artikelen kunt u contact opnemen met Hans ter Heijden, telefoon: 0599 313 811 / 06 51 05 65 65; e-mail:
taalschuur@hetnet.nl

maandag 12 november 2018

Het wonder van Stiens: de wedergeboorte van een orgeltje

 Intarsia met orgeltje
Op de zolder van Pakhûs SOLO aan de Smelbrêge in Stiens voltrok zich afgelopen weekend een wonderPakweg 40 mensen waren er getuige van. Ik was een van de gelukkigen. 

Winold van der Putten
Op een intarsia, een afbeelding van inlegwerk in hout uit de vijftiende eeuw, staat een orgeltje. Je kijkt ernaar en denkt: mooi, maar hoe zou het geklonken hebben? Helaas blijkt het orgeltje niet meer te bestaan, dus wat doe je dan? Welnu, dan maak je het gewoon opnieuw! Winold van der Putten, orgelbouwer uit Winschoten, die jaarlijks mijn nog geen 50 jaar oude Verschuerenorgel stemt, is een specialist op dit gebied en hakte al vaker met dat bijltje. Samen met orgelbouwer Ingrid Noack-Kirschner, adviseur Jankees Braaksma en restauratoren Iskander Breebaart en Bianca de Góes (die het fraaie inlegwerk voor hun rekening namen) klaarde hij de klus.

Stinze Stiens
Het 'wonder' van Stiens
Dit alles werd mogelijk gemaakt door Stinze Stiens en daarom voltrok het wonder zich daar op die zolder in dit Friese dorp. Organiste Catalina Vicens bracht de intarsia tot leven, gaf het orgeltje een stem en speelde de sterren van de Stiense hemel. Zij krijgt het instrument in bruikleen en zal er - waar dan ook - menig concert op geven. Al dan niet samen met blokfluitist Jankees Braaksma, zoals afgelopen weekend bij een aantal werken.

Het geluk straalde van de gezichten van alle betrokkenen bij dit wonderschone project én het bevoorrechte publiek daar op dat zoldertje in Stiens.

NRC Handelsblad wijdde een uitgebreid artikel aan dit project. Zie: Echte namaak: een orgeltje met een verhaal

Afbeelding linksboven: Antonio Barili (1453-1516), intarsia (inlegwerk van hout) met orgel en figuur, ca. 1483-1485. Coll. Collegiatakerk, San Quirico d'Orcia. Foto: Scala, Florence.

Het klavier met rondom prachtig inlegwerk

Een piepklein stukje uit het concert. Organiste Catalina
Vicens speelt samen met blokfluitist Jankees Braaksma.
Ingrid Noack bedient de balgen.

vrijdag 24 augustus 2018

Fantastisch Geelvinck Fortepiano Festival






Afgelopen week in Zutphen enkele fantastische concerten bijgewoond in het Geelvinck Muziek Museum, gevestigd in het fraaie patriciërshuis 'De Wildeman' aan de Zaadmarkt (waar eerder Museum Henriëtte Polak was gevestigd). Ze werden gegeven in het kader van het Geelvinck Fortepiano Festival 2018.

Aurelia Visovan
Aurelia Visovan
Tijdens het lunchconcert op 22 augustus speelde de Roemeense Aurelia Visovan louter werken van Frédéric Chopin (1810-1849): de polonaises opus 71, no. 3 in f klein en opus 53, in A flat major ('Heroic'), pianosonate no. 3 in b klein en mazurka opus 24. De werken werden uitgevoerd op een door Edwin Beunk gerestaureerde Pleyelvleugel uit 1842. In de intieme concertzaal van het Geelvinck Muziek Museum speelde Aurelia de sterren van de hemel!

Dennis James en Michael Tsalka worden door Jurn Buisman
van de Geelvinck Muziek Musea bedankt. 
Dennis James en Michael Tsalka
's Avonds was er een concert door Duo Musica Curiosa: Dennis James (glasharmonica) en Michael Tsalka (forte- en tafelpiano). Met zijn bepaald niet overbodige toelichting op de onbekende glasharmonica, gelardeerd met de nodige anekdotes, wist de Amerikaan Dennis James er samen met de begenadigde Israëlische/Nederlandse fortepianist Michael Tsalka een muzikale happening van te maken, waarbij lachsalvo's werden afgewisseld door ontroering. Want die kan de glasharmonica met z'n melancholieke, haast mystieke klank teweeg brengen. Ze vertolkten werken uit de Barok, Klassieke periode en Romantiek, maar ook van de hedendaagse componisten Gabriele Toia, Leonardo Coral en Aspasia Nasopoulou. En ook die klinken op oude instrumenten verrassend mooi. Kortom, het was een rijke, muzikale dag in het prachtige Zutphen!
'I play the organ for my stomach and
I play the harmonica for my heart'
In de pauze gaf Dennis James een 
demonstratie op de glasharmonica.

Voor informatie over Geelvinck Muziek Musea (en het Beethoven Festival Zutphen komend weekend!) zie www.geelvinck.nl

Hier speelt Dennis James het Adagio voor glasharmonica, K 356 van
Wolfgang Amadeus Mozart (1756-1791) tijdens een concert 
in de Zilkha Hall in Houston, Texas:

zondag 12 augustus 2018

De nieuwe gemeente Westerwolde


Een korte documentaire over de herindeling van de gemeenten Bellingwedde en Vlagtwedde tot de nieuwe gemeente Westerwolde. Deze werd op 1 januari 2018 een feit.

Ook over de andere Groninger gemeenten die zijn heringedeeld (of dat nog gaan doen) zijn er afleveringen te zien. Klik daarvoor hier.

zondag 29 juli 2018

Zomernummer Terra Westerwolda

Het zomernummer van het historische tijdschrift Terra Westerwolda, een uitgave van de Historische Vereniging Westerwolde (HVW), is verschenen. Het is te koop bij diverse (boek)winkels in de regio, bij de Bruna in Winschoten en boekhandel Godert Walter in Groningen.


Ter Apeler Alle Wagt
In dit nummer o.a. een groot interview met Alle Wagt uit Ter Apel. Als schoolmeester en leraar op de RSG Ter Apel gaf Alle Wagt jarenlang met veel liefde en hartstocht het vak geschiedenis. In het interview met Hans ter Heijden citeert hij met instemming historicus dr. Lammert Buning, destijds zijn docent op de kweekschool in Winschoten: “Een vak als geschiedenis moet je bréngen, je moet er een toneelstuk van maken”. Geert Schreuder maakte een prachtig schilderij bij het interview, dat ook de cover siert: ‘Geschiedenis is theater!’. 

Net als Alle Wagt wist Koos Schipper op bewonderenswaardige wijze zijn doel te bereiken. Hij vertelde zijn boeiende verhaal over zijn werk bij de marechaussee in Nieuweschans aan Tjarko van Dijk.

Alle Wagt. Foto: Herman Janssen.
Spekkendikkenijzer
Jan Huizing duikt met enige regelmaat in de archieven om via resoluties en requesten te laten zien hoe onze verre voorouders hier leefden en werkten, stambomen brengen onvermoede familierelaties aan het licht en oude gebruiksvoorwerpen worden op het toneel van Terra Westerwolda in de spotlights gezet. Want wie kent nog de beddenpan? U leest het in dit nummer, waarin ook aandacht voor de unieke vondst van een 18e eeuws spekkendikkenijzer, ooit vervaardigd in opdracht van bakker Steijes en zijn vrouw in Bellingwolde. 

De Ploeg: Ben Walrecht, Dorpsgezicht Bellingwolde, gouache, 1943
De Ploeg
Ook de meer recente geschiedenis komt uiteraard uitgebreid aan bod. Obby Veenstra schrijft over kunstenaarsgroep ‘De Ploeg’ en het sonnet staat bij Kees Stip centraal in de serie over de literatuurgeschiedenis van Hans ter Heijden. De ingetogen column ‘Net over de grens’ van Tjarko van Dijk stemt tot nadenken, terwijl Sanne Meijer uitbundig verslag doet van haar fietstocht van Oudeschans naar De Maten. Hanne Wilzing legt uit waarom de boerderij van zijn grootouders in Smeerling werd ‘onthoofd’ en Bert Jan Hartman werpt nieuw licht op een verzetsdaad tijdens de oorlog in Sellingen, die zijn grootvader noodlottig werd. De rubrieken ‘Het portret van…’, Verenigingsnieuws HVW en Historische Actualiteiten maken het blad ook nu weer compleet. 

Sanne Meijer beschrijft haar fietstocht van Oudeschans (foto)
naar De Maten bij Ter Apel. Foto: Herman Janssen.

maandag 26 maart 2018

Matthäus van NPU is goddelijk

Johannes Leertouwer. Foto: NPU
'Ik geloof niet in God, wel in Bach'
Dit zei pianist/dirigent/componist Reinbert de Leeuw onlangs in een interview in de NRC. Gisterenmiddag in de Nieuwe Kerk in Groningen moest ik tijdens een uitvoering van de Matthäus Passion door de Nieuwe Philharmonie Utrecht (NPU) aan deze uitspraak denken. Als 'ietsist' zet ik ook mijn vraagtekens bij God, zeker bij de God van orthodoxe, dogmatische geloofsgemeenschappen, maar als ik dan dit meesterwerk van Bach hoor, ben ik juist meer geneigd te geloven dat er een God is. Een God die zich openbaart in de muziek. Met als zijn apostel: Johann Sebastian Bach.

Engelenzang
Johannes Leertouwer, leider van de NPU, speelt als eerste violist mee met zijn twee kleine koren en orkesten, maar dirigeert met zijn ogen de meisjes van de Roden Girl Choristers die verrassend op het orgelbalkon staan en met hun hoge sopranen in het eerste deel het uit twee kwartetten van solisten bestaande koor versterken. Engelenzang uit de hemel! Ontroerend mooi, zoals overigens de hele uitvoering. Ik ben - tot nu toe! - geen jaarlijkse Matthäusganger, maar heb toch diverse uitvoeringen, vaak met megakoren en -orkesten bijgewoond. Die waren zeker ook mooi. Maar de uitvoering van Johannes Leertouwer en zijn musici is goddelijk.   

Dagblad van het Noorden, 26 maart 2018: 5 sterren.

 
 In korte filmpjes geeft Johannes Leertouwer uitleg
 over de 68 delen van de Matthäus Passion.
Hier zijn toelichting op deel 1.

zondag 25 maart 2018

Vaarwel Facebookvrienden, vaarwel!

Jarenlang deed ik laatdunkend over Facebook. Ik noemde het een a-sociaal medium en hoorde spreekbeurten van leerlingen over de zegeningen ervan met mededogen aan. Zeker toen mobieltjes smartphones werden. "Je hoeft nu niet meer naar huis om je sociale leven op orde te brengen", sprak een leerling wijsneuzerig. Tel uw zegeningen, dacht ik met een sarcastische glimlach op de lippen.

Tot begin vorig jaar. Zou ik toch niet iets missen als ik niet op Facebook zat? Ik besloot het gewoon maar eens te proberen. Binnen no time had ik tig 'vrienden' en ik had er nog veel meer kunnen hebben als ik al die vriendschapsverzoeken van wildvreemden ook had gehonoreerd. Kennelijk was het statusverhogend om veel Facebookvrienden te hebben. Leuk en verrassend vond ik wel dat oud-leerlingen en -collega's, bekenden van vroeger en natuurlijk échte vrienden en familieleden me zo snel wisten te vinden.

Digitale dorpspomp
Iedereen die ik als Facebookvriend accepteerde, heette ik welkom bij mijn 'digitale dorpspomp'. Want zo zag ik dit medium aanvankelijk: bij de pomp op het dorpsplein de nieuwtjes van de dag uitwisselen. Ik deed er zelf aanvankelijk ook driftig aan mee, schreef ook wel eens een verhaaltje en plaatste er dan een foto bij. Want een bericht zonder foto? Nee, dat kan eigenlijk niet en is saai. En de teksten moeten kort zijn, zo kreeg ik al snel van een 'vriend' te horen, anders worden ze niet gelezen en al helemaal niet geliket.

Natuurlijk streelt het je ego als je veel likes bij een bericht krijgt, helemaal als ze de vorm van een rood hartje hebben. Facebook weet natuurlijk donders goed dat ieder mens ijdel is. Het bewijs daarvoor wordt ook geleverd door nogal wat 'vrienden' en vooral 'vriendinnen' die om de haverklap hun profielfoto wijzigen, waarop er weer een stortvloed van likes en uitroepen als 'wauw!', 'wat ben je toch mooi!' en 'gij zijt een schone!' volgen.

Het ergste vond ik de door Facebook aangeboden 'funberichten' waarin je je bijvoorbeeld als man kon laten afbeelden als vrouw. Zulk lachen!!! Emoticons schieten tekort. Ook bleek ik vriendinnen te hebben met een grote liefde voor poezen. Allergisch als ik hiervoor ben, veroorzaakten de te pas en te onpas geplaatste foto's en filmpjes van katten en katers - zelfs in een steriele ruimte - voor enorme niesbuien.

Facebookhumor
Natuurlijk waren er ook wel eens pareltjes bij de berichten, mooie verhaaltjes, ontroerende gebeurtenissen en hilarische maar ook prachtige foto's en kunstwerken. Zeker, ik deelde ook wel eens een hartje uit. Maar wat mij verontrustte was dat ik steeds meer in de greep van Facebook raakte. Dat ik toch bijna elke dag de onweerstaanbare drang voelde om te kijken of ik niets miste. Dat ik het idee kreeg dat Facebook mij in z'n macht had. Want op de keper beschouwd miste ik eigenlijk zelden iets belangrijks, laat staan iets wezenlijks, iets dat me raakte, verder bracht, inspireerde. Misschien had ik te hoge verwachtingen, want het gaat doorgaans slechts om 'social talk' op dat digitale dorpsplein, maar daarvoor is de tijdsinvestering te groot, de berichtgeving te vluchtig en de overload aan ongevraagde reclameboodschappen, nepnieuws en flauwe Facebookhumor op een gegeven moment niet meer te pruimen.

Bovendien begon ik te beseffen dat mensen die geen kranten en tijdschriften meer lezen (en dat zijn er steeds meer), voor hun nieuwsvoorziening, inclusief de duiding ervan, in belangrijke mate afhankelijk zijn van Facebook. En als dan blijkt dat er wel erg onzorgvuldig met je privacygegevens wordt omgegaan, dan is dat gevaarlijk. Dan ligt manipulatie op de loer. Niet alleen door commerciële bedrijven, maar - en dat is veel ernstiger - ook door politieke groeperingen, van welke signatuur dan ook. Is er dan niet een grens bereikt?

Menselijk contact
Mark Zuckerberg heeft dan wel spijt betuigd, maar ik ben er niet gerust op. Het heeft zeker een rol gespeeld bij mijn besluit om mijn Facbookaccount te deactiveren. Maar de belangrijkste reden is dat ik niet verslaafd wil worden aan dit medium dat me toch niet bracht wat ik misschien gehoopt had. Ik blijf de ontwikkelingen rond Facebook volgen en als ik het om wat voor reden dan ook toch ga missen en de kust veilig is, dan zou ik eventueel desnoods nog terug kunnen. De toekomst zal het leren. Ik ga vooralsnog meer tijd investeren in daadwerkelijk menselijk contact en verder houd ik het bij dit weblog, waarvoor ik de titel in 2011 met zorg heb gekozen: Langzame opmerkingen in een snelle tijd.

Hans ter Heijden

Sinds juni 2019 heb ik wel weer een Facebookaccount, maar ik ben er vooralsnog niet erg actief op. Mijn kritiek op Facebook blijft, maar op gepaste afstand en met de nodige reserve wil ik wel zo nu en dan (kritisch) volgen wat er op de sociale media gebeurt. Op dezelfde wijze gebruik ik Twitter.

zaterdag 17 maart 2018

Voorjaarsnummer Terra Westerwolda verschenen

Bij de leden van de Historische Vereniging Westerwolde (HVW) viel het voorjaarsnummer van Terra Westerwolda een dezer dagen in de bus. Het blad is ook weer verkrijgbaar bij verschillende (boek)winkels in de regio en bij boekhandel Godert Walter in Groningen.
 
Op de cover verbeeldt kunstschilder Geert Schreuder de angst als bij de
 bevrijding de boerderij van het gezin Dijkmeijer in Veele in vlammen opgaat.
 
Een tragisch ongeluk in het Hebrecht
In dit voorjaarsnummer: Jan Battjes reconstrueerde een tragisch ongeluk tijdens de mobilisatie in het Hebrecht, Geert Luth schrijft over sociale mobiliteit in Sellingen en Jan Huizing vertelt aan de hand van unieke ansichtkaarten over het bezoek van zijn overgrootvader aan de Wereldtentoonstelling in Parijs in 1900. Wederom zijn er prachtige foto’s van Tonnis Post en Geert Volders licht de landschapsbiografie van Westerwolde toe. Hans ter Heijden interviewde Harm Dijkmeijer over zijn veelbewogen leven en schreef over de kritische verzen en aforismen die dichter Kees Stip publiceerde over religie en de aanslagen op natuur en milieu. Daarnaast zijn er nog de vaste rubrieken als ‘Sanne Meijer Onderweg’ en de column ‘Siste Viator’, deze keer geschreven door Geert Volders.

Freerk Smid met zijn drie kleine broertjes. Foto Tonnis Post
Redactie
De redactie verwelkomt in dit nummer twee nieuwe leden: Obby Veenstra, directeur MOW (Museum de Oude Wolden) en Erik Wubs, masterstudent geschiedenis aan de Rijksuniversiteit Groningen. Samen met Tjarko van Dijk, Hans ter Heijden (hoofd- en eindredactie), Jan Huizing, Henriëtte Kuiper en Geert Volders brengen zij de rijke geschiedenis van Westerwolde onder de aandacht van een groeiend aantal lezers. Wegens drukke werkzaamheden is Jochem Abbes (voorzitter HVW) teruggetreden, maar hij zal ongetwijfeld nog wel eens artikelen in Terra Westerwolda publiceren.

Nader informatie over de HVW en Terra Westerwolda (o.a. lidmaatschap en verkooppunten) zie www.verenigingwesterwolde.nl