dinsdag 17 juli 2012

De stem van een cello

De dichter Rutger Kopland had behalve met de natuur iets met muziek. Enkele jaren geleden woonde ik een optreden van hem bij in de kerk van Midwolda. Hij droeg gedichten voor, terwijl een organist - als ik me goed herinner Theo Jellema - improviseerde op het beroemde Hintsorgel. Een geweldige ervaring.
Hieronder een fraaie vertolking van het gedicht 'De stem van een cello' van Kopland. Het wordt voorgedragen door Wim Arts met cello-improvisatie van Jacqueline Hamelink.

 
De stem van een cello

Waaraan het geluid van een cello doet denken

de cellist Widlund vertelde me dat er
in dit instrument iets huist - een stem
een al heel oude stem waarnaar je zoekt
als je speelt en die je herkent
als je haar vindt

misschien is het dat waarom ik moet denken
aan de oudste geluiden die ik ken, zoals
neuriën, zingen, kreunen, huilen

en ook aan de kleuren van een woud in de herfst
alsof je het heimwee hoort van de cello
naar zijn herkomst

Rutger Kopland

Uit: Een man in de tuin, Amsterdam 2004

zondag 15 juli 2012

Weggaan

De grote Nederlandse dichter Rutger Kopland is niet meer. Het eerste gedicht dat me te binnen schoot nadat ik las dat hij was overleden, is het ontroerende Weggaan.

Rutger Kopland
Weggaan

Weggaan is iets anders
dan het huis uitsluipen
zacht de deur dichttrekken
achter je bestaan en niet
terugkeren. Je blijft
iemand op wie wordt gewacht.

Weggaan kun je beschrijven als
een soort van blijven. Niemand
wacht want je bent er nog.
Niemand neemt afscheid
want je gaat niet weg.

Rutger Kopland (1934 - 2012)
Uit: Het orgeltje van yesterday,1968
Rutger Kopland trad vaak op tijdens de Nacht van de Poëzie in Utrecht.
  Hier draagt hij het gedicht 'Oneindig veel problemen' voor. 

 Lees hier een interview met Rutger Kopland in NRC Handelsblad over zijn gedicht 'Tijd'.

Een ietsist in het klooster

Deze zomer ga ik in Vlaanderen het klooster in. Hoewel, ik overnacht er en neem - naar keuze - deel aan het kloosterleven van de Norbertijner monniken, maar elke dag staat er ook een fikse wandeling op het programma. Naar een ander klooster bijvoorbeeld. Ook bezoek ik het geboortehuis van de Vlaamse schrijver Ernest Claes, bekend van de roman 'De Witte', in Zichem. Ik treed niet in; na een week ga ik weer naar huis.

De Abdij van Averbode waar ik te gast ben
Het is niet de eerste keer dat ik dit doe. Twee keer was ik al te gast bij de Benedictijnen van de Abdij van St.Willibrord in Doetinchem en een paar jaar geleden maakte ik een kloosterwandeling vanuit het gastenverblijf van de Zusters Franciscanessen in Denekamp. Het waren verrijkende ervaringen. Vooral de ontmoeting met kloosterbroeders en -zusters, mensen die hun leven wijden aan hun geloof, maar ook het a capella gezongen Gregoriaans in een kapel en de completen als afsluiting van de dag, maakten indruk. En het belangrijkste is misschien nog wel de 'onthaasting'.

Ietsisme
"Ben je dan zo gelovig?", vragen sommige mensen me als ik over mijn kloostertochten vertel. Nou, dat valt nogal mee. Zo ik iets ben, ben ik een ietsist, om maar eens op een uitspraak van de schrijver Louis Couperus te variëren ('Zo ik iets ben, ben ik een Hagenaar'). Een ietsist met enige sympathie voor het Universeel Soefisme, omdat deze beweging niet één godsdienst als de ware bestempelt.
De belangrijkste reden om zo af en toe enkele dagen het klooster in te gaan, is echter omdat daar nog ruimte is voor bezinning, terwijl buiten de wereld woedt.

Zie ook: De Wandelmaat.

vrijdag 6 juli 2012

Over de noodzaak van tuinieren

In 1990 bezochten mijn collega Nederlands Martin Slagter en ik de Huizingalezing in de Pieterskerk in Leiden, gehouden door Gerrit Komrij. De titel luidde 'Over de noodzaak van tuinieren'.

Ik kan niet goed navertellen waarover het ging, maar weet nog wel dat Komrij de tuin als metafoor gebruikte. Wat ik me vooral herinner is dat het koud was en dat de monotoon uitgesproken lezing - waar we ons veel van hadden voorgesteld - erg lang duurde en tegenviel.

Destijds woonde ik nog op een appartementje in het pittoreske Wijk bij Duurstede. Inmiddels woon ik als 'God in Groningen' en heb ik hier in het paradijselijke Westerwolde een lusthof van 3000 vierkante meter. De titel spreekt me dan ook in ieder geval aan.

Eerder en vooral later heb ik Komrij - met zijn karakteristieke stemgeluid - als dichter zijn verzen horen voordragen, onder andere tijdens de Nacht van de Poëzie in Utrecht. En deze gelezen. Prachtig! Ook als bloemlezer, essayist en Dichter des Vaderlands heb ik hem altijd gewaardeerd. Gisteren stierf hij in Amsterdam. De lezing 'Over de noodzaak van tuinieren' is in druk uitgegeven en staat in mijn boekenkast. Ik ga deze alsnog lezen.


Gerrit Komrij tijdens het Frysk Festival in 2008

Lees ook: Gerrit Komrij overleden, in NRC Handelsblad en een luister naar een In Memoriam: Ramsey Nasr draagt zijn gedicht voor overleden Gerrit Komrij zelf voor.

woensdag 4 juli 2012

Feest in Theater van de Natuur


Gisteren vond de jaarlijkse ckv-dag van RSG Ter Apel plaats. Dit jaar stond bij ckv de natuur centraal. Na een - ondanks regenachtig weer - inspirerende natuurbelevingstocht (De Kunst Van Natuurlijk Beleven) in oktober 2011 werd er bij de verschillende ckv-onderdelen (muziek, drama, fotografie, beeldende vorming, creatief schrijven en het project ‘De verleiding’) aandacht besteed aan dit thema. Tijdens de eindpresentaties toonden de leerlingen hun creativiteit.
Overdag bereidden de 90 leerlingen van havo-4 en vwo-4 een voorstelling voor die ’s avonds - met prachtig weer! - in en rond het Theater van de Natuur aan de oever van de Ruiten Aa in Sellingen werd gegeven. Zo’n 60 ouders en andere belangstellenden woonden de voorstelling bij.

Enkele beeldende kunstenaars bij hun versierde bankje
Liefdesboom
Spiegelboom

Jambo!
Er was een foto-expositie, er waren verrassende ‘monumenten’ te bezichtigen en in het Theater van de Natuur werden verschillende acts uitgevoerd. Daar was toneel, muziek en werden - soms op ludieke wijze - verschillende zelfgeschreven gedichten voorgedragen. Met het in het Swahili gezongen ‘Jambo’, begeleid door dertien djembés, werd de avond swingend afgesloten. De ckv-dag was een feest! Met dank aan Staatsbosbeheer, Waterschap Hunze en Aa’s en kunstenaar Adriaan Nette, die samen met de sectie ckv van de RSG Ter Apel dit project realiseerden. En met een pluim voor al die creatieve leerlingen!

Presentatoren Lisa en Esmee
Dichters Peter en Jarik in actie
Adriaan Nette, 'directeur' van het Theater van de Natuur, 
spreekt het publiek toe.
Zang, begeleid door twee gitaristen
Toneel
Poëzie en percussie
Jambo!

Foto's: Rijnko Siemons en Hans ter Heijden 
Voor meer foto's zie CKV Creatief Schrijven RSG
Op dit weblog staan ook gedichten van leerlingen.