'Een wijde blik verruimt het denken' (Loesje)

 

Winternummer Terra Westerwolda verschenen

Het winternummer van het cultuurhistorische tijdschrift Terra Westerwolda is verschenen en de leden van de Historische Vereniging Westerwolda ontvangen dit een dezer dagen. Binnenkort is het voor € 4,95 ook weer verkrijgbaar in de (boek)winkels in Westerwolde en de Kanaalstreek, bij Bruna Nieborg in Winschoten en boekhandel Godert Walter in Groningen.

Obby Veenstra: ‘Kunst laat ons dromen van mogelijke toekomsten’

Tien jaar is Obby Veenstra directeur van het MOW | Museum Westerwolde. Sindsdien is er veel gebeurd. Hans ter Heijden sprak met haar over streekhistorie, kunst en de toekomst, niet in het minst die van het platteland in het Oldambt en Westerwolde. Natuurlijk kwam ook de nieuwe, spannende expositie ‘Sporen’ ter sprake. Kortom, een boeiend gesprek met een sprankelende vrouw. In de vaste rubriek ‘Sprekend Object’, schrijft Obby Veenstra zelf over boterklokken. Kunstschilder Geert Schreuder legde ze in het depot van het MOW vast op doek. 

Ook schilderijen van 'De Ploeg' maken deel uit van de collectie

van het MOW, zoals 'Sandjer huus, Rhederbrug' (z.j.)

 van Johan Dijkstra (80x60, olieverf).

  Aaltje ter Wisch

Aaltje ter Wisch - geboren in 1891 in Ter Wisch - vertelde graag over het boerenleven in Westerwolde. Haar zoon Adolf Hadders tekende die verhalen op en kleindochter Rolien Hadders deed nader onderzoek, vulde de aantekeningen van haar vader aan en maakte er een tweedelig artikel van. In dit nummer deel 1. (Op de foto Aaltje met haar kinderen.)

Namens de Historische Kring Ter Apel zoekt Jakob Been een antwoord op de vraag waarom Ter Apel vroeger zoveel hotels had. Arne Jansen schrijft over de ‘allochtoon’ Johannes Hommerckhuisen, in de zeventiende eeuw dominee in Vlagtwedde.

 Brouwen en drinken

Erik Wubs schreef een artikel over brouwen en drinken, met name over bierproductie en -consumptie in middeleeuws en vroegmodern Westerwolde. Ook dook hij in historische bronnen en ontdekte hij dat in de koude winter van 1762-1763 er een verbod was op de uitvoer van hooi en stro.

 Verdwenen Eems

Ter hoogte van Wessingtange in Westerwolde passeerde lang geleden een mysterieuze rivier de Duits-Nederlandse grens. Deze rivier ontstond bij Oberlangen, als aftakking van de Eems. De (naamloze) rivier was circa 80 meter breed, maar raakte volkomen verland. Alleen voor het geoefende oog is de oude loop nog waarneembaar. De initiatiefnemers van het project willen zoeken naar de gemeenschappelijke wortels in het gebied. Een verslag van de startbijeenkomst met o.a. prof.dr. Henny Groenendijk.

The making of ‘Domus Novae Lucis’

Hans ter Heijden maakte in zijn bescheiden rol als kruisheer de opnamen voor de educatieve film ‘Domus Novae Lucis’ mee en brengt een kort (beeld)verslag uit. Verder in dit nummer de vaste rubrieken Het portret van…, Nieuws van de Historische Vereniging Westerwolde, Historische Actualiteiten en een column over archeologisch onderzoek tijdens het herstel van de Ruiten Aa door Sandra de Regt. ■ 

Kruisheren poseren samen met leden van de crew in

de kloostertuin van Museum Klooster Ter Apel. 

Foto: Jules Verne Media

Zomernummer Terra Westerwolda verschenen

                      Voor de illustratie heeft Geert Schreuder zich laten inspireren door 

                    Café Heising in Wedderveer waar de ouders van Fritz Wünker elkaar 

                    vermoedelijk begin jaren dertig tijdens een dansavond hebben ontmoet.

Oorlogskind Fritz Wünker uit Wedderveer over ‘Black Tulip’

Harpel - Het zomernummer van het cultuurhistorische tijdschrift Terra Westerwolda - een uitgave van de Historische Vereniging Westerwolde - is verschenen. Voor € 4,95 is het binnenkort te koop bij diverse (boek)winkels in Westerwolde en de Kanaalstreek, Bruna Nieborg in Winschoten en boekhandel Godert Walter in Groningen.

Black Tulip

Na de Tweede Wereldoorlog besloot de Nederlandse regering inwoners met de Duitse nationaliteit naar hun vaderland uit te wijzen. Deze omstreden operatie kreeg de naam ‘Black Tulip’. Fritz Wünker, oorlogskind uit Wedderveer en zoon van Hinrich Wünker, een Duitser die al lang in Nederland werkte en met de Nederlandse Jacoba Tjabbes uit Wedde was getrouwd, vertelt aan Tjarko van Dijk wat deze operatie voor hun gezin betekende.  

Interneringskamp Mariënbosch te Nijmegen.
Nationaal Archief/Collectie Spaarnestad/Anefo/T.J. van Haren Noman.

Nepnieuws is niet nieuw

Nepnieuws bestond vroeger ook al, onder meer in De Onverwachte Courier van 1796, waarop  Geert Volders doelt in zijn artikel over een zogenaamde prins Frederik, die in Wedde met de strop om zijn hals zou zijn gegeseld en gebrandmerkt. De Onverwachte Courier was overduidelijk radicaal patriottistisch, schuwde kritiek op de nieuwe overheid geenszin en speelde met het ‘fake news’ doelbewust in op angstgevoelens. Er waren immers in binnen- en buitenland orangisten en er bestond angst voor een invasie. De werkelijke prins Frederik van Oranje-Nassau overleed op 6 januari 1799 in Padua aan de verwondingen die hij tijdens zijn militaire dienst had opgelopen.

Aaltje-project van start

In een artikel over het Aaltje-project in Smeerling vatten Hanne Wilzing en Geert Volders samen waar het in maart gelanceerde project over gaat en informeert Frits van Kouwenhove de lezer over het speciale Aaltje-lespakket en legt hij uit hoe het lokale verleden wordt gekoppeld aan het heden en de toekomst.

40 jaar Historische Vereniging Westerwolde

Jochem Abbes memoreert dat de Historische Vereniging Westerwolde dit jaar 40 jaar bestaat, maar blikt in het kader van 75 jaar vrijheid vooral terug op de bevrijding van Bourtange.

Lena Anna Vos werd in 1917 in Bourtange geboren en is de moeder van Hans Thedinga. Sandra de Regt noteerde zijn Westerwoldse familiegeschiedenis. In de column Siste Viator schrijft Sandra de Regt over Westerwolde als een van de drie wandelgemeenten van 2020.

Cultuur op afstand

Obby Veenstra, directeur van het MOW | Museum Westerwolde, schrijft over de anderhalve meter samenleving waar het coronavirus ons toe dwingt, ook bij de beleving van cultuurgeschiedenis. Ze geeft waardevolle tips. Rienhart Wolf heeft het over de Molen Aa, een historische levensader voor het klooster in Ter Apel en legt namens de Historische Kring Ter Apel uit dat een waterloopkundig hoogstandje noodzakelijk was voor de stichting van het klooster.

                                       Ruiten Aa Kanaal bij Veelerveen. Foto: André Dümmer.

Ruiten Aa 100 jaar!

Voor een nieuwe rubriek, die je ‘Fotoplus’ zou kunnen noemen, maakte fotograaf André Dümmer enkele prachtige foto’s van het 100-jarige Ruiten Aa Kanaal en wordt ook gewag gemaakt van de musical Van Ruiten Aa tot Z, geschreven door Willeke Bergman van Waterschap Hunze en Aa’s en Berny Jansema. De musical zou door leerlingen van cbs De Wegwijzer in Bellingwolde worden opgevoerd. Helaas gooide Corona roet in het eten…

                             De schaapskooi in Ter Haar dreigt in te storten en moet 

                                   hoognodig gered worden. Foto: André Dümmer.

Red de schaapskooi in Ter Haar!

Hans ter Heijden houdt in een essay een vurig pleidooi voor een gemeentelijke monumentenlijst, die door deskundigen en bewoners samen wordt opgesteld. Doel is te voorkomen dat onder meer beeldbepalende en karakteristieke gebouwen dreigen te verdwijnen, zoals momenteel de unieke schaapskooi in Ter Haar. Elke zichzelf respecterende gemeente met hart voor cultureel erfgoed heeft een gemeentelijke monumentenlijst. In de provincie Groningen zijn dat vrijwel alle gemeenten. Alleen nota bene Cittaslowgemeente Westerwolde meldt op haar website: “De gemeente Westerwolde heeft geen gemeentelijke monumenten”. Die zijn er wel degelijk en moeten zo spoedig mogelijk in kaart worden gebracht, aldus het betoog van Ter Heijden.

In dit nummer natuurlijk ook de vaste rubrieken Nieuws van de Historische Vereniging Westerwolde en Historische Actualiteiten ■

                         Redactie Terra Westerwolda. V.l.n.r. Erik Wubs, Obby Veenstra, 

                      Hans ter Heijden, Sandra de Regt, Geert Volders enTjarko van Dijk. 

                                                            Foto: Desirée Blaauw.

Lid/abonnee worden?

Lid worden van de Historische Vereniging Westerwolde en Terra Westerwolda thuis ontvangen? Dat kost slechts € 25,00 per jaar! Ook bent u dan welkom op onze vergaderingen en bij interessante lezingen over de geschiedenis van Westerwolde. Jaarlijks wordt er voor leden een excursie georganiseerd. Voor nadere informatie klik hier.

Late roeping

Dagblad van het Noorden 14 juli 2020.

Cultuurhistorisch tijdschrift Terra Westerwolda

Tabeh Sobat: Brieven uit Indië voor Ypkje in Ter Apel

Het voorjaarsnummer van het cultuurhistorische tijdschrift Terra Westerwolda is onlangs weer van de persen gerold. Het is voor € 4,95 nog te koop bij diverse (boek)winkels in Westerwolde en de Kanaalstreek, Bruna Nieborg in Winschoten en boekhandel Godert Walter in Groningen. Het zomernummer verschijnt in de loop van juli. 

De cover van Terra Westerwolda met daarop een van de schilderijen
van Gerrie Wachtmeester: Vertrek uit Mariëndal, mei 1947.

Gerrie Wachtmeester.
Foto: Susanne Wachtmeester.

Tabeh Sobat

‘Tabeh Sobat’ (vaarwel vriend) is de titel van een project van de broers Melle en Gerrie Wachtmeester m.b.t. de ruim 360 brieven die hun vader Aaldert Wachtmeester (1922-2007) als oorlogsvrijwilliger tussen 1945 en 1948 vanuit Indië naar zijn vrouw Ypkje Wachtmeester-Vleer in Ter Apel stuurde. Journalist Melle Wachtmeester uit Wedde stelde een bundel met brieven en foto’s samen en schreef er een voor- en nawoord bij. De Groninger kunstschilder Gerrie Wachtmeester gebruikte de foto’s als uitgangspunt voor twaalf indringende schilderijen van 80 x 120 cm. Hans ter Heijden las het boek, bekeek de schilderijen en sprak met de broers. Zijn relaas staat in deze editie. In de bibliotheek van Ter Apel is van 31 maart tot 30 april a.s. een expositie over Tabeh Sobat (i.v.m. coronacrisis tot nader order uitgesteld).

75 jaar bevrijding

Het is 75 jaar geleden dat Nederland werd bevrijd. Anastasia van der Werff-Podgórski schrijft in dit kader over de Polen die een rol speelden bij de bevrijding van Westerwolde en Arne Jansen verwijst de bewering dat ‘heel Wedde in de oorlog fout was’ naar het rijk der fabelen.

Mr. Dr. Gerrit Overdiep. Foto: Frank
Straatemeier, Groninger Archieven (2290_7153)

Reconstructie Vesting Bourtange

Roelof Pinxterhuis, voorzitter van de Stichting Vesting Bourtange, belicht in dit nummer de belangrijke rol die Gerrit Overdiep bij de reconstructie van de Vesting Bourtange speelde, Sandra de Regt schrijft over het essenlandschap bij Veele en samen met Erik Wubs gaat ze in op de geschiedenis van de kruidentuin van Museum Klooster Ter Apel.

Aaltjes Stee

Obby Veenstra vertelt wat een megaklus het was om de gehele collectie van MOW Westerwolde in kaart te brengen, terwijl Hanne Wilzing in het artikel ‘Aaltje is opgedoken’ het portret van vier generaties kinderen in Smeerling onder de loep neemt.

Verder in dit nummer de vaste rubrieken Nieuws van de Historische Vereniging Westerwolde en Historische Actualiteiten en columns van Tjarko van Dijk en Sanne Meijer.

Huidige toegangsbrug naar de Westeresch bij Veele. Foto: Sandra de Regt.

Voorstelling 'Op de schouders van je ouders'

Freek Lagerweij zingt liedjes van Henk Lagerweij en Zwanet Battjes

Op zondagmiddag 5 april a.s. treedt Freek Lagerweij om 15.00 uur met het programma ‘Op de schouders van je ouders’ op in Hotel Boschhuis in Ter Apel. 

In verband met coronacrisis i.s deze voorstelling niet doorgegaan, maar vooralsnog verplaatst naar zondag 27 september; een extra voorstelling vindt zo mogelijk op zondag 4 oktober plaats. Nader informatie volgt. 

VOORSTELLINGEN VAN 27 SEPTEMBER EN 4 OKTOBER  I.V.M. CORONA AFGELAST. ZO MOGELIJK WORDEN ZE IN 2021 GEHOUDEN. NADERE INFORMATIE VOLGT.

Uiteindelijk zijn op de zondagen 26 september en 3 oktober 2021 steeds twee uitverkochte voorstellingen gehouden. In alle gevallen was er een staande ovatie!

Freek Lagerweij (foto: Karin van Mensvoort)

In de herfst van vorig jaar bracht hij dit voor het eerst op de planken in een bomvolle Sociëteit de Harmonie in Groningen. Het publiek was laaiend enthousiast. Freek Lagerweij brengt een programma met liedjes over diverse maatschappelijke thema's en vooral Groningen / Westerwolde. Een deel van deze liedjes dateert al uit de jaren zeventig van de vorige eeuw en is geschreven door zijn ouders Henk Lagerweij en Zwanet Battjes.

Cabaret
Henk Lagerweij maakte in de jaren zeventig en tachtig in Stad en Ommeland furore als cabaretier / liedjeszanger en verwierf via de NCRV en VARA ook landelijke bekendheid (o.a. met het lied ‘De Waddenzee’). Zijn vrouw Zwanet Battjes schreef eveneens menige tekst en trad ook wel samen met hem op. Bovendien waren beiden jarenlang docent Nederlands op de RSG Ter Apel. Oud-RSG-docenten Tjeerd Bosklopper en Hans ter Heijden, die de voorstelling in Groningen bijwoonden, halen Freek nu naar het Boschhuis in Ter Apel, waar Henk Lagerweij ooit met veel succes optrad voor ’t Nut (Maatschappij tot Nut van ’t Algemeen).

Henk Lagerweij (1934-2017) tijdens een nieuwjaarsconference in de Stadsschouwburg
in Groningen (jaren zeventig).  Persfotobureau D. van der Veen/DvhN/GA

Actueel
Freek Lagerweij dook voor dit programma in het archief en was verrast. Hij trof liedjes aan over onderwerpen en thema's die misschien wel actueler zijn dan ooit, zoals over de kwetsbaarheid van het Groninger land en onze natuur versus economische ambities. In ‘Op de schouders van je ouders’ begeleidt Freek zichzelf op piano en wordt daarbij ondersteund door Monique Bruin (viool), Marlies de Jager (fluit), Anne Vos- van Dijk (cello), René Veenstra (gitaar), Sanne Kuyt (slagwerk) en Marco Braam (bas).

Kaartverkoop
Kaarten voor deze bijzondere voorstelling kosten € 7,50 per persoon (inclusief een consumptie). Ze zijn te bestellen door het bedrag over te maken op bankrekeningnummer NL80 ABNA 057 31 16 830 t.n.v. T. Bosklopper in Ter Apel (telefoon: 0599 582 580). De kaarten liggen dan op 5 april klaar bij de kassa. Voor algemene informatie kan contact worden opgenomen met Hans ter Heijden (06 51 05 65 65 of: ter.heijden.hans@gmail.com).

KAARTEN UITVERKOCHT! 
Alleen al op basis van de vooraankondiging waren de kaarten binnen een week uitverkocht. Een tweede voorstelling in Ter Apel wordt overwogen. Heb je interesse? Meld je dan per e-mail aan bij Tjeerd Bosklopper: bosklopper@outlook.com . Je krijgt dan bericht als er een extra voorstelling komt.

_________________________

Lees hier In Memoriam Henk Lagerweij