maandag 24 september 2012

Vijf minuten VPRO

Op het Literatuurlog van Coen Peppelenbos las ik dat Maria de Groot een nieuwe bundel heeft uitgegeven: Venetiaanse gedichten. Ik heb hem meteen besteld.

Troepje jongleurs
Maria de Groot leerde ik kennen in de jaren zestig. Elke ochtend werd toen om vijf voor acht het programma Vijf minuten VPRO uitgezonden. Op de achterflap van het gelijknamige boekje met een selectie uit dit radio-programma lees ik: "Dichters, denkers en andere ludieke dienaars van het woord gaven commentaar op actuele gebeurtenissen, analyseerden aspecten van ons maatschappelijk bestaan of richtten onze aandacht op verschijnselen waaraan wij doorgaans gedachteloos voorbijgaan. Het programma kwam onlangs in het nieuws omdat de AVRO dit lichtelijk links-gekleurde eilandje in haar zendtijd niet langer wenste te tolereren. De dichteres Maria de Groot hanteerde terecht het wapen van het sarcasme, toen zij in een van de uitzendingen stelde: 'Volgens de AVRO kunt u deze uitzendingen niet verwerken. Eerst wilt u lichte muziek, dan reclame voor soep en wasmiddelen en daarna het nieuws. Dat troepje jongleurs, die om vijf voor acht allerlei politieke hoogstandjes uithalen, poëzie de wereld inslingeren of kritiek spuien waar alles mooi had kunnen blijven, dat troepje jongleurs moet verdwijnen. Zij scheppen teveel onzekerheid.'"

Literatuur hardop
Iedere ochtend luisterde ik - voordat ik naar school ging - naar dit programma, waar onder meer ook Hans Bouma, Wim Hazeu, H.J. Kater, Hans Paardekooper en Mischa de Vreede aan meewerkten. Het waren maatschappijkritische 'dagopeningen' waarin ik me vaak kon vinden en waarvan vooral ook de vorm me aansprak. Het was 'literatuur hardop'. Maria de Groot was mijn idool. Haar stuurde ik - na lang aarzelen - enkele van mijn gedichten op. Weken later kreeg ik een brief terug. Ze excuseerde zich voor het feit dat ik zo lang op een reactie had moeten wachten, "maar om met Annie Salomons te spreken: 'Het leven sloeg weer over me heen'". Maria de Groot nodigde mij uit in haar flat in Den Haag en we bespraken mijn schrijfsels. 'De tijd' vond ze het mooiste. Onlangs vertaalde ik het in het Gronings: 'De tied'.
Deze geëngageerde schrijfster en vaak door de mystiek geïnspireerde dichteres ben ik altijd blijven volgen en waarderen en ik zie dan ook reikhalzend uit naar haar nieuwe bundel.

Geen andere wereld
Hieronder de tekst van een van de mijns inziens mooiste bijdragen van Maria de Groot aan 'Vijf minuten VPRO' (helaas kan ik er nergens meer een geluidsopname van vinden).

Vijf minuten VPRO, een selectie  uit het radioprogramma 'Deze Dag',
met een voorwoord van Hans Paardekooper
Een Anthos-boek, uitgeverij Bosch & Keuning n.v. en uitgeverij In den Toren
Baarn, 1969