 |
| Paxbeeld voor de abdij, vervaardigd door broeder Henri Boelaars |
Voor mij betekent een retraite vooral onthaasten: even weg van de waan van alle dag, de hectiek, het jachtige, vaak vluchtige bestaan. Met tijd voor bezinning, stilte, verwondering. Dus niet zozeer een diepgaand spiritueel zelfonderzoek, wat dat ook moge zijn.
Met een kleine groep maakten we vanuit de abdij wandelingen door het fraaie landschap rond kasteel Slangenburg in de Achterhoek, hadden we inspirerende gesprekken met de abt van het klooster en een oblaat en wisselden we als groepsgenoten - vogels van diverse pluimage - met elkaar van gedachten. Over het leven, over mens zijn, over dromen en daden.
Zen
Hoewel je niet aan alle onderdelen van het programma hoefde deel te nemen, was ik wel nieuwsgierig naar de Zenmeditatie. Ik heb m'n best gedaan, heb geconcentreerd in- en uitgeademd, maar ik raakte er niet door 'verlicht', ging er niet van uit mijn dak en heb behalve een slapend been ook anderszins geen effecten waargenomen. Maar misschien wilde ik teveel ineens en baart ook hier oefening kunst. De 'boommeditatie' in het bos - 'wortel met je voeten in de grond' - vond ik ronduit ridicuul. Voor dat soort oefeningen ben ik denk ik toch teveel een nuchtere Groninger geworden. Ze werken op mijn lachspieren, en ik begreep dat dat niet de bedoeling is.
Lectio Divina
Wel interessant vond ik de Lectio Divina, een meditatieve manier van (bijbel)lezen die in kloosters is ontwikkeld. Wij oefenden dit aan de hand van de Zaligsprekingen uit de Bergrede, waarbij deze niet passief (in de meest gangbare vertalingen), maar actief (in de rechtstreeks uit het Aramees vertaalde versie van Elias Chacour) werden gelezen. Dus niet: "Gelukkig wie hongeren en dorsten naar gerechtigheid, want zij zullen verzadigd worden", maar: "Sta op, ga op weg, doe iets, jullie die hongeren en dorsten naar gerechtigheid, want jullie zullen verzadigd worden". Via lectio, meditatio, oratio en contemplatio kom je vervolgens tot actio: de handeling. Je brengt de inzichten in praktijk. Boeiend.
 |
| De abdij. Foto: website St. Willibrordsabdij. |
Contemplatie
En dan waren er natuurlijk de getijdendiensten: metten, lauden, eucharistie, sext/noon, vespers en completen. Dagelijks woonde ik er enkele bij in de sobere kapel. Veelal worden er de psalmen, in de mooie vertaling van Ida Gerhardt en Marie van der Zeyde, a capella gezongen. Voor mij waren het momenten van contemplatie. Net als trouwens het wandelen in stilte.
 |
| Getijdendienst in de kapel. Foto: website St. Willibrordsabdij. |
Het gelaat van de Ander
Opgevoed in de vrijzinnig hervormde traditie en als sympathisant van het Universeel Soefisme heb ik helemaal niets met dogma's. Niet in de protestantse kerken, maar zeker ook niet in de katholieke. Het eeuwenoude kloosterleven blijft me echter fascineren, verwonderen. Ook nu was het weer een inspirerende culturele ervaring waarin voor mij natuur, stilte, religie, zang en literatuur samen kwamen. Misschien is dat wel spiritualiteit pur sang. Maar ook de ontmoeting was deze dagen van wezenlijk belang. Want, om met de Frans-joodse filosoof Emmanuel Levinas te spreken: "Mijn oneindige verantwoordelijkheid ontspringt in de absolute waarde van het gelaat van de Ander".
Tenslotte is het klooster een ideale plek om rust te vinden. In je hoofd en in je hart. Daarna kun je er weer tegen: Sta op, ga op weg, doe iets!
 |
| Kasteel Slangenburg |
Deze vierdaagse 'kloosterwandeling' werd aangeboden door De Wandelmaat; maar je kunt ook als individu in de Willibrordsabdij verblijven. Het is ook mogelijk een kamer te boeken in Gastenhuis Kasteel Slangenburg.
 |
| kerkhof van de abdij |
 |
| Ga op weg, doe iets! |